Η Πορτή μας

Σε απόσταση 6 χλμ. ΝΔ. του Μουζακίου και 33 χλμ. της Καρδίτσας συναντάμε την πανέμορφη Πορτή. Το πέρασμα από το Μουζάκι προς την Πορτή είναι εντυπωσιακό, καθώς γίνεται ανάμεσα σε δύο βραχώδη βουνά και τον ποταμό Πάμισο να κυλά ανάμεσα τους. Το χωριό, χτισμένο σε υψ. 650 μ. ανήκει στο Δήμο Μουζακίου και σ' αυτό υπάγονται οι οικισμοί Μαρτίνι, Μέλιγος,Μπαλάνος και Τόσκες. Αριθμεί 150 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες φτάνουν τους 450. Κύριες πηγές εισοδήματος είναι η κτηνοτροφία, η γεωργία και οι οικοδομικές εργασίες.

Τα ίχνη του χωριού χάνονται στα βάθη του χρόνου.

Από τον αρχαίο συγγραφέα Πολύβιο, η Πορτή αναφέρεται ως <Άκρον> ή <Αθήναιον>, όπου υπήρχε στρατόπεδο του βασιλιά των Αθαμάνων Αμύνανδρου και φυλάκιο του βασιλιά Αργίθεου.Το χωριό ήταν μέρος των Γόμφων που βρίσκονταν σε στρατηγική θέση, καθώς ήλεγχαν μεγάλο μέρος της δυτικής Θεσσαλικής πεδιάδας και τις δύο εισόδους προς την Ήπειρο. Η αρχαία πόλη ήταν οχυρωμένη με ισχυρό τείχος στην ακρόπολή της, στο όρος  Ίταμος της σημερινής Πορτής, όπου βρίσκονται λείψανα αρχαίων τειχών και οικοδομημάτων. Ερευνητές τοποθετούν εδώ το αρχαίο πόλισμα <Αθήναιον>. Τα λείψανα ενός από τα κάστρα  μαρτυρούν μάλλον ότι πρόκειται για αρχαίο ναό της Αθηνάς κατασκευασμένο με πελώριες πέτρες (πελασγικές), ναό  διαστάσεων 10 επί 30 μέτρων περίπου.Τα τείχη των κάστρων καταστράφηκαν πρώτη φορά το 198 π.χ όταν η πόλη των Γόμφων κατελήφθη από τους Αθαμάνες με το βασιλιά Αμύνανδρο και δεύτερη φορά από τον Ιούλιο Καίσαρα το 48 π.χ στον Ρωμαϊκό εμφύλιο πόλεμο με τον Πομπήιο. Οι κάτοικοι είχαν ταχθεί με την πλευρά του  Πομπήιου και αρνήθηκαν να ανοίξουν τις πύλες στον Καίσαρα. Μεγάλοι λίθοι, μετά την καταστροφή των τειχών, χρησιμοποιήθηκαν σε δεύτερη χρήση στην κατασκευή οικοδομημάτων κατά την Ρωμαϊκή εποχή και μεταγενέστερα.

Αν θέλει κάποιος να απολαύσει τη θέα προς το θεσσαλικό κάμπο, πρέπει να φτάσει στις κορυφές Κούτσιμπος (1.131 μ. υψ.), Τσιλίγκα (1.000 μ. υψ.), καθώς και στην κορυφή του Πύργου. Παρόμοιες εικόνες και ανεπανάληπτες εμπειρίες πεζοπορίας προσφέρει το βουνό Ιταμός, ενώ για περίπατο ιδανικό είναι το δάσος από καστανιές και δρύες. Για τους λάτρεις της σπηλαιολογίας στη θέση «Σκάλα» υπάρχουν πολυάριθμες σπηλιές.

Ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η θέση Παλαιόκαστρο, όπου σώζονται λείψανα αρχαίων τειχών.

Η «Παλαιοκαμάρα», το παλιό πέτρινο τοξωτό γεφύρι, που βρίσκεται στον οικισμό Τόσκες της Πορτής και 3 χιλ.από το Μουζάκι προς Αργιθέα , χρονολογείται το 16ο αιώνα και σύμφωνα με την παράδοση είναι έργο του Αγ.Βησσαρίωνος μητροπολίτη Λάρισας και πιθανότατα χτίστηκε το 1540 μ.χ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον επισκέπτη παρουσιάζει η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου (1592), χτισμένη στον τύπο της τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής. Το ιερό του ναού ξαναχτίστηκε το 1781, ενώ ο νάρθηκας το 1804. Διασώζονται σημαντικές τοιχογραφίες που χρονολογούνται ως το 16ο αιώνα (1619). Επιγραφή πάνω από την είσοδο αναφέρει ότι ο ναός κηρύχτηκε σταυροπηγιακός το 1595 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ιερεμία Β'. Επίσης στην Πορτή υπάρχουν ακόμη άλλες επτά νεότερες εκκλησίες.

Στη Πορτή εδρεύει ο Πολιτιστικός και Λαογραφικός  Όμιλος Πορτής. Τα πολιτιστικά δρώμενα του χωριού αποτελούν ευκαιρία για διασκέδαση των κατοίκων και των επισκεπτών. Τοπικά πανηγύρια  και εκδηλώσεις του Συλλόγου διοργανώνονται τη Καθαρά Δευτέρα τα κούλουμα στις 20/7 του Προφ. Ηλία στις 15/8. και γιορτή πίτας μια εβδομάδα μετά της Παναγίας .

Με μέριμνα του Συλλόγου, από το 2012, σε αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου, υπάρχει Λαογραφικό Μουσείο, με περισσότερα από 400 εκθέματα.